Wyzwania projektowe - Morskie Centrum Nauki
Dwanaście lat miłośnicy tajemnic morza czekali na otwarcie Morskiego Centrum Nauki w Szczecinie. Było warto! Niesamowity obiekt w kształcie kadłuba statku został udostępniony zwiedzającym w maju 2023 roku. Ten nowoczesny i innowacyjny budynek został wyposażony w kompleksowe rozwiązania firmy D+H w zakresie oddymiania i naturalnej wentylacji.
Kontenery za siatką
Obiekt w kształcie statku zacumowanego przy nabrzeżu zlokalizowany został na rzecznej wyspie Łasztowni, tuż przy samej wodzie. Projekt centrum został wyłoniony w wyniku konkursu architektonicznego z 2011 roku, który wygrała warszawska pracownia Płaskowicki &Partnerzy. Pierwotnie miało być to muzeum, ale z czasem pomysł ewoluował, by ostatecznie stać się budynkiem o charakterze interaktywnym. Zmieniony został również materiał wykorzystany do pokrycia elewacji. Początkowo architekci przyjęli, że będzie ona rdzawa, a cały budynek miał przypominać statek budowany w stoczni. Projektanci stwierdzili jednak, że lepszym, bardziej uniwersalnym pomysłem będą kolorowe (pomarańczowe, czerwone i żółte), prostokątne płyty, których kształt nawiązuje do morskich kontenerów. Charakterystyczne pojemniki służące do przewożenia towarów można spotkać w portach całego świata. Kolorowe płyty zostały następnie obleczone siatką, aby nieco stonować ich barwy. Generalny wykonawca, firma Erbud, zadbała także imponującą iluminację elewacji.
Urok różnorodnej bryły
Obiekt stanął w miejscu, gdzie nabrzeże załamuje się pod lekkim łukiem, co dało architektom możliwość zróżnicowania bryły. Płaszczyzny bocznych ścian są ustawione pod różnymi kątami względem siebie. Dzięki temu budynek, w zależności od tego, z której strony jest oglądany, ukazuje nieco inne oblicze. Charakterystyczny element stanowi również, umieszczony na dachu, długi świetlik, nawiązujący formą do nadbudówki okrętu. Wysokość obiektu to 14 metrów, a długość 122 metrów.
Moc atrakcji wewnątrz
Równie ciekawie nowe centrum prezentuje się w środku. Jego powierzchnia to ponad 10 700 m². Rozległe ekspozycje rozmieszczono na trzech poziomach wystawienniczych, a szczególną atrakcję stanowi planetarium mogące pomieścić 60-osobową widownię. Wewnątrz budynku znajdują się także: sala konferencyjna, trzy sale edukacyjne oraz pracownie, w których będą prowadzone warsztaty z modelarstwa i szkutnictwa, poza tym sale chemiczno-biologiczna i mechatroniczno-fizyczna.
Nowe Centrum otrzymało imię profesora Uniwersytetu Szczecińskiego, Jerzego Stelmacha (1954-2012), fizyka i kosmologa, popularyzatora nauki, twórcy naukowych ekspozycji. Centrum jest bowiem wyposażone w wystawę stałą, zawierającą interaktywne elementy nauki i techniki, a na gości placówki czeka aż 213 urządzeń nawiązujących tematycznie do życia na morzu.
Misja specjalna D+H
Tak ogromny i wielofunkcyjny obiekt wymagał sprawnego systemu wentylacji i oddymiania. To zadanie zostało powierzone firmie D+H Polska, która dostarczyła rozwiązania dla systemu oddymiania, wentylacji pożarowej oraz naturalnej wentylacji. Ciężkie, podwójne, dwuskrzydłowe, oddymiające okna dachowe o wymiarach 1380*3790 mm uzbrojono w siłowniki zębatkowe DXD 300/1000-BSY+ OT HS. Z kolei pionowe okna napowietrzające -uchylne do wewnątrz obsługują siłowniki łańcuchowe z serii KA 34/1000. Okna wykonano na systemach marki Aluprof – dachowe w oparciu o system MB-RW, a fasadowe na MB-86. Urządzeniami sterują centrale z serii RZN – panelowe RZN 4364-E12 i RZN 4332-E6 oraz kompaktowe RZN 4408-K. Centrale te wykorzystują magistralę komunikacyjną ACN (AdComNet), która umożliwia, oprócz podglądu stanu central, ich komunikację z lokalnym systemem BMS za pomocą protokołu MODBUS-RTU. Dodatkowo w obiekcie funkcjonuje system wentylacji pożarowej oparty na centrali TSZ-200.
Bartosz Słodkowski - Kierownik działu projektowego – Przedsiębiorstwo Usług Specjalistycznych MVB
Morskie Centrum Nauki jest obiektem nietypowym architektonicznie. Z zewnątrz ma kształt kadłuba statku, a powierzchnię wystawienniczą tworzy otwarta przestrzeń o przekroju odwróconego stożka. Ze względu na tę niecodzienną kubaturę, zapewnienie skutecznego systemu oddymiania było dużym wyzwaniem. Ostatecznie zdecydowano się na wykonanie zespołu świetlików dachowych na potrzeby odprowadzania dymu oraz wykorzystanie okien w elewacji oraz drzwi wejściowych do napowietrzania.
Obiekt jest podzielony na kilkanaście stref dymowych, wydzielanych za pomocą stałych oraz opuszczanych kurtyn dymowych. W efekcie system sterowania musiał obsłużyć kilkadziesiąt elementów zgodnie ze skomplikowaną matrycą sterowań, która determinowała sposób działania systemu w zależności od miejsca detekcji pożaru. Aby to zapewnić konieczne było wykorzystanie wielu central oddymiania połączonych w sieć oraz zsynchronizowanych z systemami automatyki budynku BMS i HVAC.
Zastosowanie określonych rozwiązań niejako wymusiła również certyfikacja LEED, której został poddany budynek. Konieczne okazało się zapewnienie automatycznej wentylacji grawitacyjnej wykorzystującej świetliki dachowe, okna napowietrzające i bytowe w celu wymiany powietrza oraz regulacji temperatury w obiekcie. W godzinach porannych, aby obniżyć temperaturę oraz zapewnić wymianę części powietrza, na określony według wskazań stacji pogodowej czas system sterowania oddymianiem współpracujący z systemami BMS oraz HVAC otwiera świetliki dachowe oraz część okien.
Podobnie w zależności od potrzeb istnieje możliwość ręcznego uruchomienia systemu na potrzeby przewietrzania lub regulacji temperatury. Decyzja podejmowana jest na podstawie wskazań automatyki HVAC, BMS oraz aktualnej sytuacji pogodowej i ilości osób przebywających w obiekcie.
System jest także przystosowany do uruchomienia, niezależnie od wysterowania przez system detekcji i sygnalizacji pożaru, w przypadku zagrożenia np. rozpyleniem niebezpiecznej substancji.
Iwona Bródka - Dyrektor Sprzedaży Obiektowej - Aluprof SA
Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha w Szczecinie to dla Aluprof SA kolejna ważna realizacja w portfolio. W obiekcie zastosowano fasady w systemie słupowo-ryglowym MB-SR50N w wersji wykończenia z tzw. płaską listwą w liniach poziomych, świetlik z systemu fasadowego MB-SR50N HI+ z oknami oddymiającymi MB-RW, okna w systemie MB-86SI oraz przeciwpożarowe drzwi i przegrody wewnętrzne w systemie MB-78EI. Aluminiowo-szklana fasada charakteryzuje się dużym kątem pochylenia (odchylenie od pionu: 22-42 stopnie), co stanowi bardzo nietypowe rozwiązanie.
Dzięki naszym produktom oraz innowacyjnemu podejściu architekta Piotra Płaskowickiego, elewacja zyskała wyjątkowego charakteru, a cały budynek stał się kolejnym ważnym punktem na mapie Szczecina. Morskie Centrum Nauki robi ogromne wrażenie dzięki trójwymiarowej ścianie, jak również kształtowi bryły, który przypomina kadłub statku, co doskonale oddaje lokalny charakter tego miejsca i znakomicie wpisuje się w krajobraz.
Bardzo cieszy nas fakt, że jako dostawca systemów aluminiowych bierzemy udział w tworzeniu tak ważnych obiektów, które nie tylko cieszą oko, ale tworzą ważny element kulturalny miasta, jak również wpisują się w ideę zrównoważonego rozwoju oraz odgrywają istotną rolę w tworzeniu przyjaźniej dla środowiska przestrzeni miejskiej.
Robert Cherek - Key Account Manager - D+H Polska
Pierwszy raz o planach powstania Centrum Nauki w Szczecinie usłyszałem pod koniec 2016 roku. Wcześniej Muzeum Narodowe w Szczecinie ogłosiło przetarg na wykonanie projektu Centrum nazwanego roboczo „Balticum”. Niedługo potem rozpoczęła się nasza współpraca z pracownią projektową Płaskowicki & Partnerzy, która otrzymała I nagrodę SARP w Konkursie architektonicznym na projekt koncepcyjny Muzeum Morskiego - Centrum Nauki w Szczecinie.
Wsparcia projektantom i architektom udzielał nasz specjalista Tomasz Chilimoniuk z warszawskiego oddziału D+H Polska, dzięki czemu w projekcie pojawiły się napędy okien i świetlików z naszej oferty. Nieodzowna okazała się również pomoc działu NSHEV z naszej centrali z Wrocławia, który na bieżąco dostosowywał propozycje doboru napędów do zmieniających się wytycznych architektów.
Następnie, na etapie powstawania projektu wykonawczego rozwiązań automatyki oddymiania nawiązaliśmy kontakt z Przedsiębiorstwem Usług Specjalistycznych MVB – doświadczonym partnerem w zakresie projektowania i realizacji zaawansowanych instalacji teletechnicznych. Mój kolega z zespołu Adam Mazur ściśle współpracował z działem projektowym MVB w celu optymalnego dobru produktów. Wybór generalnego wykonawcy dokonany w połowie 2019 roku poskutkował wyborem wykonawców poszczególnych branż. To wtedy przystąpiliśmy do rozmów z potencjalnymi klientami, między innymi z firmą Gosco, która ostatecznie została na tej inwestycji dostawcą stolarki okiennej i świetlików. Wspólnie udało nam się zoptymalizować projektowane rozwiązania zachowując pierwotne parametry techniczne i funkcjonalności. To był chyba najtrudniejszy moment w całym procesie, ale prace nad proponowanymi optymalizacjami pozwoliły pod koniec 2020 roku przedstawić naszym klientom optymalną ofertę. Kompleksowość naszej propozycji pozwoliła obronić się przed próbami zamiany asortymentu na rozwiązania innych producentów.
Dostawy były realizowane do połowy 2021 roku zgodnie z oczekiwanymi harmonogramami. Dodatkowo w kolejnych miesiącach zapewnialiśmy naszym kontrahentom wsparcie techniczne w zakresie uruchomień. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu dużej grupy pracowników D+H Polska na różnych szczeblach i na wszystkich etapach inwestycji odnieśliśmy wielki sukces jakim jest wypracowanie z naszymi partnerami satysfakcjonujących rozwiązań projektowych, a także terminowa realizacja dostaw i uruchomienia. Dzisiaj z dumą możemy podziwiać efekt końcowy.
Adam Mazur - Specjalista ds. współpracy z projektantami i architektami - D+H Polska
Szczecińska inwestycja była sporym wyzwaniem dla mnie jak i całego zespołu D+H zaangażowanego w ten projekt. Cieszę się, że mogliśmy realizować tę inwestycje z tak świadomymi ostatecznego celu firmami. Kilka wypracowanych rozwiązań i zasad działania systemu postaram się w skrócie omówić. Instalacja do grawitacyjnego oddymiania współpracująca z nawiewem mechanicznym klatki schodowej o oznaczeniu projektowym KL.2 została zrealizowana za pośrednictwem klapy dymowej. Doprowadzenie powietrza uzupełniającego do tej strefy zapewnia wentylator napowietrzający o wydajności 10 000 m3/h. Za jego zasilanie i sterowanie urządzeń wykonawczych odpowiada centrala zasilająco-sterująca TSZ-200. Posiada ona wbudowany interfejs umożliwiający komunikację z lokalnym systemem BMS za pośrednictwem protokołu komunikacyjnego MODBUS-RTU. Integracja ta, oprócz podglądu stanu centrali, zapewnia zdalne przewietrzanie klatki schodowej oraz otwarcie klapy oddymiającej w funkcji wyjścia na dach.
Wentylacja pożarowa na poziomie -1 oraz restauracji na poziomie 0 realizowana jest za pomocą wentylatora wyciągowego umieszczonego na dachu o wydajności 50 000 m3/h na strefę. Za transport dymu oraz powietrza uzupełniającego odpowiada sieć kanałów wyposażonych w przepustnice ukierunkowujące prawidłowy przepływ dymu i powietrza uzupełniającego. Zasilanie i sterowanie urządzeń wykonawczych realizowane jest za pośrednictwem centrali zasilająco-sterującej TSZ-200.
Oddymianie atrium realizowane jest za pośrednictwem klap dymowych (okien) w świetlikach na dachu budynku. Doprowadzenie powietrza uzupełniającego wykonywane jest za pomocą automatycznie otwieranych okien napowietrzających, zlokalizowanych na poziomie parteru oraz na pierwszym piętrze, a także drzwi. Za zasilanie i sterowanie napędów odpowiadają centrale oddymiania serii RZN.
Centrale RZN wykorzystują magistralę komunikacyjną AdComNet, która umożliwia, oprócz podglądu stanu central, ich komunikację z lokalnym systemem BMS za pomocą protokołu MODBUS-RTU.
